Stichting Volksuniversiteit Amsterdam is opgericht in 1913 om universitaire kennis toegankelijk te maken voor alle geïnteresseerden. De toegang tot hoger onderwijs was destijds beperkt door diploma-eisen en vooral door financiële beperkingen. Een zoon of dochter op de universiteit was een offer dat het hele gezin moest dragen. Dat betekende vaak dat hooguit één lid van het gezin mocht studeren omdat de rest werkte om de kosten van die studie te dragen. Gelukkig zijn die tijden veranderd en is de toegang tot universiteit en hbo alleen nog beperkt door diploma-eisen.
Beginjaren en groei
Volksuniversiteit Amsterdam kende in 1913 een vliegende start met vooral lezingen door professoren. Vanaf de jaren zeventig werden veel talencursussen en cursussen in algemene interesses gegeven omdat vrije tijd betekende dat je naar het buitenland kon en je tijd had voor hobby’s. Met de komst van nieuwe Nederlanders werden cursussen NT2 belangrijk, Nederlands als tweede taal. Het aanbod talen van de Volksuniversiteit werd aangevuld met NT2.
Huidig cursusaanbod
Op dit moment is het cursusaanbod heel breed. Jaarlijks bieden we ongeveer 750 verschillende cursussen aan op verschillende terreinen, van talen tot persoonlijke vaardigheden, van kloosterweekenden tot opruimcursussen, van duurzaam bouwen tot biologisch tuinieren in de stad. We doen dat inmiddels zowel online als offline, in Amsterdam op diverse locaties en online via Zoom. Iedereen van 18 jaar en ouder is welkom, ongeacht achtergrond, leeftijd en opleidingsniveau. Sinds 2020 bieden we via het Platform de mogelijkheid om jezelf als cursusgever aan te melden. Met name voor mensen met ervaring op een specifiek terrein die niet als docent opgeleid zijn maar wel een verhaal te vertellen hebben. Volksuniversiteit Amsterdam ondersteunt de cursusgever met tips en aanwijzingen om een aantrekkelijke en plezierige presentatie te maken.
Financiering en onafhankelijkheid
De subsidiestroom naar de Volksuniversiteit werd na 2010 steeds meer beperkt tot alleen NT2 cursussen. Vanaf 2016 werd de subsidie door de gemeente aan Volksuniversiteit Amsterdam geheel afgeschaft. Sinds 2016 staat Volksuniversiteit Amsterdam op eigen benen. De doelstellingen zijn onveranderd, particulieren toegang tot kennis en vaardigheden aanbieden op een breed terrein, waardoor zij verder komen. Sinds 2016 zijn de cursuskosten voor particulieren gelijk aan de kosten om de cursus te organiseren. Voor ‘gratis’ aanbod zijn wel andere (gesubsidieerde) kanalen beschikbaar, zoals de OBA en diverse gemeentelijke organisaties. Dankzij incidentele giften zijn er soms projecten mogelijk waar deelnemers kosteloos lezingen of cursussen kunnen volgen.
Organisatie en kosten
We zijn een Stichting zonder winstoogmerk, onze begroting is gericht op een nul uitkomst aan het eind van het jaar. De kosten voor een cursus bestaan uit de volgende componenten: docentensalaris, huur locatie, de betaalde medewerkers van Volksuniversiteit Amsterdam en de marketing om het aanbod kenbaar te maken. De minimum omvang om te kunnen starten met een cursusgroep wordt bepaald door de kosten voor docent en locatie samen. Als die directe kosten gedekt zijn, dan kan een groep starten.
Onze missie
We streven ernaar om ons cursusaanbod dicht aan te laten sluiten op de wensen en behoeften van Amsterdammers. Tegelijk streven we ernaar om de Amsterdammers onderling dichter bij elkaar te brengen door kennis over de stad en haar inwoners te delen met elkaar. Door de aanmeldingen voor ons online aanbod zien we dat ook heel veel Nederlanders buiten Amsterdam enthousiast zijn over de cursussen en er graag aan deelnemen. Dankzij onze kwaliteitszorg weten we dat de ruim 750 cursussen gemiddeld meer dan een acht scoren, net als onze 160 docenten.
Meer weten over de Volksuniversiteit?
Bekijk de driedelige documentaire “De tijd van de Volksuniversiteit, van volksverheffing tot educatie”.
111 jaar geschiedenis: dat betekent een schat aan verhalen! Documentairemakers Jielis G. van Baalen en Bart Schut hebben zich verdiept in de rijke geschiedenis van de volksuniversiteiten, met een boeiende driedelige documentaire als resultaat. Benieuwd naar de documentaire? Bekijk de drie delen hieronder.