Hoe te leven? Wat betekent het om een goed mens te zijn? Wat moet ik doen? Wat is liefde? Filosofische vragen zijn bij uitstek toepasbaar op het dagelijks leven. 

Tijdens deze cursus bespreken we de filosofie van vijf bijzondere denkers: Hannah Arendt, Simone Weil, Carry van Bruggen, Gloria Jean Watkins/ bell hooks en Susan Sontag. Deze denkers bieden in hun werk een brug tussen theorie en praktijk, tussen het denken en de wereld. Filosofie is voor hen altijd doorleefde filosofie.

Een compacte, thematische introductie tot de wijsbegeerte en haar ontwikkeling. Een ontdekkingsreis langs mythe en wetenschap, logica en intuïtie, geloof en kritiek, die voert langs grote namen als Plato, Aristoteles, Descartes, Kant en Nietzsche, maar die toch vooral licht moet werpen op de principes en ideeën die onze huidige wijze van denken, handelen en ervaren vorm geven.

De relatie tussen lichaam en geest stelt filosofen en wetenschappers al eeuwenlang voor steeds weer nieuwe raadsels. Wat is dat lichaam nu precies? Een ding zoals alle andere dingen? Of een ‘ding’ dat we zelf zijn, dat kan waarnemen, voelen en zelfs denken? Maar wat is dan dat denken? Is het onderscheid tussen lichaam en geest daarmee nog wel zinvol? En waarom blijkt dat onderscheid toch steeds zo hardnekkig, wanneer we er vanaf proberen te komen?

Tijdens de cursus bespreken we verschillende perspectieven op deze vragen, aan de hand van beroemde tekstfragmenten uit de geschiedenis van de filosofie.

In de filosofie is Socrates’ manier van onderwijzen beroemd. Door zelf te denken verwerf je betere inzichten dan door ze voorgeschoteld te krijgen. Denk mee! Het thema dat tijdens deze cursus centraal staat is: Verantwoordelijkheid

De lessen zijn verdeeld over 2 weekenden: 

Naar een hedendaagse levenskunst

Filosofie was in de Oudheid meer dan een theorie. Zij was eerst en vooral een levenswijze, inclusief oefeningen. Theorie stond in het teken van de vraag hoe te leven. Zij bood een scala aan opvattingen die in de eerste plaats geleefd dienden te worden. Hoe ging dat toen in z’n werk? En zou zo’n levenswijze ook voor ons nog een optie zijn, bijvoorbeeld als een seculier alternatief voor religie?

Wat is vrijheid? Wat betekent het om vrij te zijn? Volgens hersenwetenschappers is vrijheid een illusie. Volgens politici is vrijheid een grondrecht. Volgens filosofen is vrijheid een opdracht. Dus waar hebben we het over, als we het over vrijheid hebben? Praten we eigenlijk wel over hetzelfde, of bedoelen we met vrijheid allemaal iets anders? Hoe verhouden onze verschillende noties van vrijheid zich dan tot elkaar? En wat betekent dat voor ons denken over morele verantwoordelijkheid en persoonlijke autonomie?

In deze cursus behandelen we de zeer verschillende invullingen die filosofen en wetenschappers aan het begrip ‘vrijheid’ hebben gegeven.

In deze cursus gaan we de komende 6 weken filosoferen over vriendschap om zicht te krijgen op de betekenis van dat begrip in onze alledaagse praktijk. Nadenken over vriendschap kan leiden tot verheldering en misschien lukt het zelfs om een betere vriend te worden.

In Het gedachtendier introduceert filosoof Nanda van Bodegraven wetenschappelijk onderzoek naar het dier mens. Ze vertelt vooral wat bijzonder is aan onze menselijke biologie en aan ons leven als onderdeel van de natuur.

In twee bijeenkomsten vat ze het boek samen en gaan we in gesprek over de verwondering en bewondering. Je kan het boek van te voren lezen (het is in enkele uren te lezen), maar dat hoeft natuurlijk niet. 

Fernando Savater schreef het boek Grondslagen van de ethiek, over ethiek in de moderne wereld, over zijn visie op de kern van alle filosofie: de dilemma's van de mens tegenover de vraagstukken van goed en kwaad. Hij doet dat aan de hand van de aloude Tien Geboden. Docent Jielis van Baalen bespreekt Savaters inzichten en verbindt deze aan de Dekaloof filmreeks van Krzysztof Kieslowski.